ถามตอบปัญหากลิ่นปาก

ผมรู้สึกว่าตัวเองมีกลิ่นปากทั้งๆ ที่ไปหาหมอฟันทุกๆ 6 เดือน ยิ่งตอนตื่นนอนจะรู้สึกว่ามีกลิ่นปากมากกว่าตอนกลางวันเสียอีกอยากทราบวิธีแก้ไขครับ ผมทดลองใช้ยาสีฟันมาหลายยี่ห้อแล้วก็ยังไม่หายสักที

กลิ่นปากมีสาเหตุได้จากทั้งภายนอกและภายในช่องปาก ฉบับที่แล้วพูดถึงสาเหตุภายนอกกันไปแล้ว ฉบับนี้มาดูสาเหตุจากภายในช่องปากกันบ้าง ซึ่งมีได้ตั้งแต่ฟันผุ มีรูให้เศษอาหารและเชื้อโรคเข้าไปสะสมอยู่ ยิ่งในบางคนที่ฟันเป็นรูลึกมากและไม่มีอาการ แถมไม่ได้ตรวจฟันนานแล้วจะไม่ทราบเลยเนื่องจากมองจากภายนอกจะเห็นเป็นจุดเล็กๆ เท่านั้นเมื่อเศษอาหารและเชื้อแบคทีเรียตกเข้าไปก็ออกมาไม่ได้และจะถูกทับถมเป็นชั้นๆซึ่งชั้นในที่อยู่ล่างสุดเป็นชั้นที่ทำให้เกิดกลิ่นได้มากที่สุด เนื่องจากไม่มีอากาศเข้าไปถึงเชื้อแบคทีเรียชนิดที่เติบโตโดยไม่ใช้ออกซิเจนจะเจริญเติบโตได้ดี และทำให้เกิดกลิ่นได้รุนแรง เปรียบเหมือนในถังขยะที่ใส่ขยะจนเต็มเวลาเทออกมา ชั้นล่างจะเป็นชั้นที่แฉะและมีกลิ่นเหม็นมากกว่าชั้นบนๆ ที่มีอากาศเข้าไปถึง เวลากรอฟันที่ผุมากๆ คุณหมอและผู้ช่วยยังต้องเบนหน้าหนีกลิ่นที่เกิดขึ้นก็มี

ดังนั้นถ้ามีกลิ่นปากจากสาเหตุนี้จะแก้ไขได้ง่าย เพียงแค่กรอฟันที่ผุแล้วล้างให้สะอาดแล้วอุดปิดเท่านั้นสาเหตุของกลิ่นปากอันดับต่อมาคือเกิดจากมีหินปูนและคราบพลัค ซึ่งเกิดจากคราบอาหาร แบคทีเรีย รวมกับน้ำลายที่เหนียวในปากมาเกาะกัน ถ้าแปรงฟันไม่นานพอและไม่ถูกวิธี คราบพวกนี้จะทับถมกันเป็นคราบแข็งแล้วกลายเป็นหินปูนได้ ซึ่งข้างใต้คราบพลัคและหินปูนก็จะมีแบคทีเรียที่ทำให้เกิดกลิ่นได้เหมือนในฟันผุ วิธีแก้ไขคือแปรงฟันให้บ่อยขึ้นใช้ไหมขัดฟัน และขูดหินปูนทุก 6 เดือนนอกจากนี้ฟันคุดก็ทำให้เกิดกลิ่นปากได้ โดยบริเวณรอบฟันคุดหรือฟันซี่หลังสุดจะมีหินปูนและคราบพลัคมาก ซึ่งจะทำความสะอาดยากเนื่องจากแปรงสีฟันจะไม่สามารถเข้าไปถึงเศษอาหารมักจะติดได้นานและหมักหมมอยู่ตัวฟันคุดเองซึ่งขึ้นไม่ตรงอยู่แล้วจะเป็นบริเวณที่คนไข้ไม่สามารถเอาเศษอาหารออกมาได้ซึ่งจะทำให้ฟันซี่ที่อยู่ติดกับฟันคุดผุได้ซึ่งทั้งหมดนี้ก็ทำให้เกิดกลิ่นปากได้วิธีแก้ไขคือการผ่าฟันคุดออกให้เร็วที่สุด

สำหรับสาเหตุต่อมาของกลิ่นปากคือ ลิ้นปกติลิ้นจะมีสีชมพูอ่อน แต่ในบางคนจะมีลักษณะเป็นฝ้าสีขาวปกคลุมอยู่ฝ้าขาวนี้เกิดจากคราบอาหารที่ทานเข้าไปร่วมกับเซลล์เยื่อบุผิวของลิ้นที่หลุดลอกออกตามธรรมชาติ และเมื่อรวมกับนำ้ ลายก็จะกลายเป็นคราบสีขาวเกาะติดที่ผิวของลิ้น ปกติผิวหน้าของลิ้นจะไม่เรียบอยู่แล้ว ถ้าใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องดูจะเห็นว่าขรุขระมาก เป็นร่องและหลุมมากมายมีตุ่มรับรสหลายชนิดซึ่งมีรูปร่างขรุขระมากทำให้เป็นที่สะสมของเชื้อแบคทีเรียได้มากและเมื่อแบคทีเรียเหล่านี้กินคราบอาหารที่เกาะติดอยู่และปล่อยของเสียออกมาก็จะทำให้เกิดกลิ่นขึ้นได้ และยิ่งถ้าคราบขาวนี้หนาและทับถมมากขึ้น แบคทีเรียและคราบอาหารที่อยู่ข้างใต้จะยิ่งสร้างกลิ่นได้รุนแรงขึ้น วิธีแก้กลิ่นปากจากลิ้นทำได้โดยการแปรงลิ้น ซึ่งอาจจะค่อนข้างยากเพราะจะอาเจียนได้ง่าย แนะนำให้ทดลองแปรงด้านหน้าๆ ก่อน วันถัดไปค่อยแปรงลึกเข้าไปทีละหน่อย ถ้าแปรงได้ดีพอ คราบขาวที่เกาะติดอยู่จะจางลง และกลิ่นปากจากลิ้นก็จะลดลงได้

สาเหตุอีกประการหนึ่งคือ ปริมาณน้ำลายในบางช่วงเวลาของแต่ละวัน จำนวนน้ำลายจะไม่เท่ากัน น้ำลายจะมีผลทำให้เกิดกลิ่นปากได้มากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำลายที่หลั่งออกมาเพราะน้ำลายจะเป็นตัวการในการชำระล้างคราบอาหารและเชื้อแบคทีเรีย ถ้ามีน้ำลายน้อยจำนวนเชื้อแบคทีเรียก็จะมาก ทำให้มีกลิ่นปากแรงกว่านำ้ ลายมาก สำหรับในตอนกลางคืนเวลานอนหลับร่างกายจะผลิตน้ำลายน้อยกว่าตอนกลางวัน ทำให้เวลาตื่นนอนในตอนเช้าจะรู้สึกว่ามีกลิ่นปาก และอีกอย่างในตอนกลางวันการพูดคุยจะทำให้มีออกซิเจนเข้าไปในปากมากกว่าตอนนอน เชื้อแบคทีเรียที่ไม่ชอบออกซิเจนก็จะตายมากกว่าในตอนนอน ความเครียดก็มีส่วนทำให้เกิดกลิ่นปากได้เนื่องจากเวลาเครียดร่างกายจะผลิตน้ำลายน้อยลง

นอกจากนี้กลิ่นปากยังเกิดได้จากฟันปลอมที่ใส่ ไม่ว่าจะเป็นแบบถอดออกมาทำความสะอาดได้ หรือแบบติดแน่น บางคนใส่ฟันปลอมแบบถอดได้แต่ไม่ค่อยถอดออกมาล้างหรือบางคนใส่ทั้งวันทั้งคืน เวลานอนก็ไม่ถอดจะยิ่งทำให้เป็นที่สะสมของเชื้อแบคทีเรียได้มากลองพลิกดูด้านในของฟันปลอมด้านที่สัมผัสกับเหงือกแล้วสังเกตดูว่ามีคราบขาวๆ หรือคราบอาหารเกาะติดอยู่หรือไม่ ถ้ามีแสดงว่ายังล้างและทำความสะอาดได้ไม่ดีพอ ให้ถอดฟันปลอมออกมาล้างหรือแปรงทุกครั้งหลังทานอาหาร และเวลานอนต้องถอดฟันปลอมออกมาแช่น้ำ เพื่อให้เหงือกได้พักและไม่ถูกกด น้ำลายจะได้ชำระล้างเหงือกใต้ฟันปลอมและบริเวณที่ฟันปลอมเกาะกับฟันแท้เพื่อไม่ให้ฟันแท้บริเวณนั้นผุด้วยพอตื่นนอนตอนเช้าค่อยเอาฟันปลอมที่แช่น้ำไว้ล้างและแปรงให้สะอาด แล้วค่อยเอามาใส่ก็จะลดกลิ่นปากจากฟันปลอมได้ส่วนหนึ่ง

สำหรับฟันปลอมแบบติดแน่นที่เรียกว่าครอบฟันก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดกลิ่นปากได้ ถ้าครอบฟันนั้นเก่ามากหรือมีการรั่วตรงขอบของครอบฟันเพราะถ้ามีการรั่ว เศษอาหารและเชื้อโรคก็จะเข้าไปอยู่ข้างในครอบฟัน เมื่อไม่สามารถออกมาได้ก็จะสะสมอยู่ในนั้น นานๆ เข้าก็จะบูดเน่าและทำให้เกิดกลิ่นเหม็น ทำให้มีกลิ่นปาก ดังนั้นถ้าครอบฟันใช้มานานหรือรู้สึกว่าหลวม ขยับได้หรือมีกลิ่นออกมา ควรจะรีบไปตรวจเลยครับเมื่อคุณทราบว่ากลิ่นปากเกิดจากสาเหตุใดแล้วก็ต้องเเก้ให้ตรงจุด ถ้าไม่แน่ใจว่าเกิดจากอะไรให้ทำตามข้อแนะนำเหล่านี้ มีตั้งแต่แปรงฟันบ่อยๆใช้ไหมขัดฟัน แปรงลิ้น เลือกทานอาหารที่ไม่ทำให้เกิดกลิ่น ดื่มน้ำมากๆ ออกกำลังกายให้เหมาะสม นอนหลับพักผ่อนให้พอ ทำอารมณ์ให้เบิกบานแจ่มใส ไปพบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือนก็จะช่วยให้คุณมีสุขภาพฟันที่ดี และกลิ่นปากก็จะไม่เกิดด้วยครับ

บทความแนะนำ