อนาคอนด้า งูยักษ์แห่งอเมซอน
 |
| ที่มารูปภาพ https://animals.nationalgeographic.com/animals/reptiles/green-anaconda |
ไม่มีสัตว์ใดในลุ่มน้ำอเมซอนที่จะน่ากลัวและน่าเกรงขามไปกว่าปีศาจแห่งแม่น้ำนั่นคืองูอนาคอนด้า แม้มีสายตาที่คมเด็ดเดี่ยวแต่ก็ใช่ว่าจะเห็นมันได้ง่าย มันมีขนาดใหญ่และมีพลังมาก มันเป็นเหมือนสัญลักษณ์แห่งความตาย ชื่อเสียงในอดีตคือเพชรฆาตเงียบแห่งลุ่มน้ำและป่าอเมริกาใต้ เมื่อโตเต็มวัยงูอนาคอนด้าจะมีความยาวถึง 30 ฟุต และอาจจะหนักถึง 250 กิโลกรัม เทียบโดยขนาดแล้วไม่มีสัตว์ใดในโลกที่จะเป็นศัตรูกับมัน นับว่าอนาคอนด้าเป็นราชาของสัตว์กินเนื้อที่ไม่มีสัตว์ใดเทียบในลุ่มน้ำอเมซอน
ณ ดินแดนอันไกลโพ้นแห่งลุ่มน้ำอเมซอน ผู้มาเยือนมักถูกกล่อมให้หลงใหลในสรรพชีวิตที่ไม่มีวันสิ้นสุดด้วยสี เสียงและกลิ่นที่ราวกับเชิญชวนให้เข้ามาในแดนสวรรค์ แต่ภาพลวงตาของสวนอันแสนสงบกลับแฝงด้วยอันตราย สิ่งมีชีวิตทุกรูปแบบในป่าดงดิบต้องยืนหยัดต่อสู้แบบไม่มีวันจบสิ้นเพื่อให้อยู่รอด ดินแดนที่ชีวิตมีแต่ความทุกข์เสมอกับความตาย ไม่มีความสะดวกสบายหรือเห็นอกเห็นใจกันแม้แต่น้อย ในป่านั้นความเป็นจริงแห่งชีวิตช่างโหดร้าย ผู้อ่อนแอ ชราภาพและเชื่องช้าจะตายได้โดยง่ายดายเข้าสู่วงจรของห่วงโซ่อาหาร หรือถ้าเผลอตัวแค่เพียงวินาทีเดียวก็อาจตายได้
เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า อนาคอนด้าเป็นหนึ่งในนักล่าที่มีพลังมากที่สุดในโลก มันจู่โจมอย่างรวดเร็วจนมองตามแทบไม่ทันประมาณ 20 ฟุตต่อวินาที เร็วเท่ากับหมัดยักษ์ของนักมวยฝีมือเยี่ยม อนาคอนด้ามักจะอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำหรือบริเวณใกล้แม่น้ำ ที่ซึ่งมันจะหาอาหารได้หลากหลายประเภทรวมทั้งสัตว์เลื้อยคลานอย่างอีกัวน่าหรือจระเข้ เหยื่อของอนาคอนด้ายังมีพวกนกน้ำอย่างนกกระสาหรือนกกระเรียน นอกจากนี้มันยังกินกวาง หมูป่า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็กอย่างโคอาติมุนดี้ (Coatimundi) สัตว์สายพันธุ์เดียวกับแร็คคูนที่อาศัยอยู่ในอเมริกาใต้ ด้วยรูปร่างและขนาดพอๆ กับแมวบ้าน
โคอาติมุนดี้กลับมีธรรมชาติที่แตกต่างมันใช้เวลาส่วนใหญ่ในการหาตัวอ่อนของสัตว์เป็นอาหาร เช่นแมลงปีกแข็ง แมงป่อง หรือไส้เดือน อนาคอนด้าไม่มีประสาทรับเสียงเช่นสัตว์อื่น แต่มันสามารถจับความสั่นสะเทือนบนพื้นดินได้ สิ่งนี้สร้างขึ้นเพื่อชดเชยสายตาอันพร่าเลือน และรวมถึงความพิเศษของการรับรังสีอินฟราเรดที่ช่วยตรวจจับการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิที่น้อยกว่า 1 องศาได้แม้ในระยะทางไกล เมื่ออยู่ยนพื้นดินอนาคอนด้าจะเชื่องช้า งุ่มง่าม แต่การเคลื่อนตัวอย่างช้าๆนี้ทำให้เหยื่อไม่รู้สึกตัวจนถึงระยะจู่โจมเพื่อรัดตัวโคอาติมุนดี้ อนาคอนด้าไม่ได้ฆ่าด้วยการรัดหรือบดขยี้ แต่มันฆ่าด้วยการขดเป็นม้วน สองถึงสามวงรอบๆ เหยื่อ แล้วก็รัดแน่นขึ้น แรงกดมหาศาลที่อนาคอนด้าสร้างขึ้นทำให้เกิดการหดตัวของเส้นเลือดใหญ่ที่ส่งเลือดเข้าไปยังหัวใจ เป็นผลให้ระบบหมุนเวียนของเลือดหยุดทำงาน แม้ว่าหัวใจจะยังคงเต้นอยู่ แต่เลือดก็ไหลไปเลี้ยงสมองไม่ได้ เพียงไม่กี่วินาที โคอาติมุนดี้ก็หมดสติ
อาณาจักรของอนาคอนด้าที่จริงนั้นอยู่ในน้ำและมันใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ใต้น้ำเพื่อคอยซุ่มโจมตีเหยื่อที่เดินเข้ามาใกล้ ใต้ผิวน้ำร่างขนาดยักษ์กลับลอยน้ำอย่างสบาย มันเคลื่อนไหวได้อย่างรวดเร็วและงดงาม นี่คือเหตุผลที่ชาวเปรูเรียกอนาคอนด้าว่า "ยาโคมาม่า" หรือราชินีแห่งลุ่มน้ำ แม้ว่าอนาคอนด้าจะชอบซ่อนตัวอยู่ใต้ผืนน้ำ แต่เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ในทุกๆ ปี จะเป็นยามที่แหล่งน้ำแห้ง ตัวผู้จะออกเดินทางตามหาตัวเมีย เป็นภาพที่หาดูได้ยากเพราะพวกมันไม่ค่อยพบกันบ่อยนัก อนาคอนด้าตัวเมียจะกระจายกลิ่นฮอร์โมนเพศซึ่งจะดึงดูดตัวผู้ได้ไกลถึง 3 ไมล์ อนาคอนด้าตัวผู้จะตอบรับต่อกลิ่นของตัวเมีย ในที่สุดอนาคอนด้าตัวผู้ก็เดินทางมาถึงตัวเมียที่อยู่ใต้น้ำ มันมักพบว่ามันไม่ใช่ตัวแรกที่จะทำตามความเรียกร้องทางชีววิทยา ไม่เหมือนสัตว์ตัวผู้ชนิดอื่นที่ต้องต่อสู้เพื่อแย่งชิง อนาคอนด้าตัวเมียจะตอบรับตัวผู้ทุกตัวที่เดินทางมาหาเพื่อผสมพันธุ์กันเป็นกลุ่ม ขนาดของกลุ่มขึ้นอยู่กับจำนวนตัวผู้ที่เดินทางมารวมกัน การผสมพันธุ์ขนาดใหญ่อาจประกอบด้วยขดงูถึงครึ่งตัน ตัวผู้ถึง 12 ตัวจากที่ต่างๆ รวมกันอยู่กับตัวเมียเพียงตัวเดียว บางครั้งกลุ่มการผสมพันธุ์อาจกินเวลานานถึง 6 สัปดาห์
ความเร้นลับอีกเรื่องหนึ่งก็คือการใช้เดือยแหลมของอนาคอนด้าระหว่างการผสมพันธุ์ เดือยนี้เป็นร่องรอยทางธรรมชาติที่มีมาหลายล้านปี เมื่อสมัยที่งูยังมีขา ตัวผู้ดูเหมือนจะใช้เดือยนี้เพื่อปลุกอารมณ์ตัวเมียในยามที่มันผสมพันธุ์ แต่หน้าที่หลักของเดือยนั้นยังไม่ทราบแน่ชัด ครั้นเมื่อตัวผู้จัดการยักย้ายตัวเมียให้อยู่ในตำแหน่งมันก็จะทำการผสมพันธุ์ซึ่งอาจใช้เวลานานหลายชั่วโมง ตัวผู้จะพยายามปล่อยจุกสเปิร์มโดยหล่นลงสู่น้ำเบื้องล่าง ซึ่งถูกสร้างขึ้นจากโปรตีนช่วยในการเก็บสเปิร์มในตัวของมัน บางทีก็ช่วยกีดขวางตัวผู้ตัวอื่นให้ห่างจากการผสมพันธุ์ที่เพิ่งจะสำเร็จกับตัวเมีย อนาคอนด้ากลั้นลมหายใจได้นานถึง 10 นาที การรวมกลุ่มผสมพันธุ์อาจดูคล้ายการบิดกายเหมือนงูชนิดอื่น และพุ่งขึ้นผิวน้ำเพื่อสูดอากาศ การรวมกลุ่มผสมพันธุ์นี้เป็นภาพที่น่าสยดสยอง ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของเรื่องราวที่กล่าวขานถึงพลังที่เหนือธรรมชาติของอนาคอนด้า หลายชั่วโมงผ่านไปกลุ่มงูขนาดมหึมาที่บิดเป็นเกลียวก็เริ่มคลายตัวออก แล้วตัวเมียก็เคลื่อนตัวหนีจากไป
หลังจากนั้น 6 - 9 เดือน อนาคอนด้าก็ให้กำเนิดลูกของมัน ซึ่งโดยเฉลี่ยจะออกลูกครั้งละประมาณ 10 - 40 ตัว ในขณะที่มันเข้าสู่โลกกว้าง อนาคอนด้าที่ยังโตไม่เต็มที่ต้องใช้ชีวิตโดยลำพัง โดยสัญชาติญาณพวกลูกงูมักหาที่ปลอดภัยตามแหล่งน้ำ แต่ก่อนที่จะไปถึงบางส่วนมันก็กลายเป็นอาหารของจระเข้เคย์แมนหรือสัตว์นักล่าอื่นๆ การป้องกันตัวของลูกงูอนาคอนด้าทำได้เพียงการหลบซ่อน ไม่เพียงแต่จระเข้เคย์แมน พวกแมวป่าก็เป็นศัตรูตัวสำคัญที่มองว่าลูกงูอนาคอนด้าเป็นเหยื่ออันโอชะ โดยปกติแมวป่าจะไม่เข้าใกล้อนาคอนด้าที่โตเต็มวัย แม้ว่าลูกงูอนาคอนด้าที่เคลื่อนที่มาอย่างเชื่องช้ามาที่แม่น้ำได้ก็ไม่มีใครรับประกันได้ว่ามันจะปลอดภัย ปิรันย่าท้องแดงสัตว์ประจำลุ่มน้ำอเมซอนสามารถจับทุกระดับเสียงและกลิ่นในแม่น้ำได้ ปลาปิรันย่าที่หิวโหยสามารถทึ้งเหยื่อเป็นชิ้นๆ จนถึงกระดูกได้เพียงไม่กี่วินาที ความอยู่รอดขึ้นอยู่กับความสมดุล ความสมดุลในสิ่งแวดล้อมในถิ่นที่อยู่อาศัย กับความสมดุลของจำนวนสัตว์ อนาคอนด้าเกิดใหม่จะมีจำนวนรอดน้อยมากที่จะเติบโตต่อไป นี่คือวัฏจักรของชีวิต เพื่อให้สิ่งหนึ่งอยู่รอดอีกหลายตัวก็ต้องตาย
อนาคอนด้าเป็นสัญลักษณ์ของชีวิตในแม่น้ำ และแม่น้ำทุกเส้นคือเส้นเลือดแดงของอเมซอน คนในแถบนั้นต้องระวังที่จะไม่ละเมิดข้อห้ามใดๆ ที่จะทำให้เทพคุ้มครองขุ่นเคือง ในหมู่บ้านบอร่าของชาวอินเดียนแดงที่อยู่ในลุ่มน้ำอเมซอนในเปรู บางครั้งอนาคอนด้าจะว่ายมาที่ลำธารเล็กๆ เพื่อหาเหยื่อ งูอนาคอนด้าที่โตเต็มที่สามารถเขมือบเด็กได้ และในป่าแห่งนี้ก็มีเรื่องราวมากมายเกี่ยวกับอนาคอนด้าที่กินเด็ก แต่งูตัวที่ใหญ่จริงๆ ตามเรื่องที่เล่าต่อกันมานั้นหาได้ยาก คนส่วนมากมักพบแต่อนาคอนด้าที่ยังเล็กอยู่ ซึ่งมีความยาวระหว่าง 10 - 15 ฟุต อนาคอนด้ากลายเป็นสิ่งปกติที่สามารถพบเห็นได้ที่นี่ แต่เมื่อใดก็ตามที่งูขนาดใหญ่ยักษ์ปรากฏตัว ความตื่นตระหนกจะบังเกิดพร้อมกับความวิตก อนาคอนด้าขนาดใหญ่ถูกพบเห็นที่ธารน้ำแห่งหนึ่งในใจกลางหมู่บ้าน ผู้อาวุโสของหมู่บ้านได้บอกกล่าวกับบิลลามอร์ นักสัตววิทยาทางสัตว์เลื้อยคลาน ผู้ที่ทำงานในเขตนี้มาหลายสัปดาห์ เขาต้องการให้บิลนำงูออกไปก่อนที่มันจะถูกชาวบ้านฆ่าตาย อีกทั้งยังกลัวว่ามันจะเป็นอันตรายกับสัตว์ที่เลี้ยงไว้หรือคนในหมู่บ้าน
บิลเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่ชาวบ้านบอร่า เขาทำงานด้านสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำในป่าดงดิบ เป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีชื่อเสียงคนหนึ่ง บิลเข้าป่าเพื่อศึกษาชีวิตสัตว์ในดินแดนไกลโพ้นรวมถึงที่นี่ ผู้ส่งข่าวของชาวบ้านบอกว่างูมีขนาดใหญ่มากอาจจะยาวถึง 25 -30 ฟุต ซึ่งประสบการณ์ของบิลบอกว่าความตื่นเต้นนั้นอาจทำให้เกิดคำพูดที่เกินจริง ผู้อาวุโสของหมู่บ้านมีความเป็นห่วงว่างูยักษ์นั้นจะรุกล้ำเข้ามาในหมู่บ้าน เขากลัวว่ามันจะกินไก่หรือหมูที่เลี้ยงเอาไว้และที่แย่ไปกว่านั้นมันอาจทำร้ายเด็กๆ ด้วยความเกรงกลัวงู เขาต้องการให้บิลจับมันออกไปก่อนที่จะมีเรื่องร้ายเกิดขึ้น เมื่อบิลมาถึงเขาจับเจ้างูนั้นได้โดยง่าย น่าประหลาดที่อนาคอนด้าไม่ได้ขัดขืนมากนัก บิลคนเดียวคงไม่สามารถสู้กับงูยักษ์ที่ดุดันได้ เพราะถ้ามันตักสินใจที่จะรัดเขา เขาก็ไม่มีแรงที่จะป้องกันตัวเอง แต่งูกลับดินรนเพียงเล็กน้อย ในตอนแรกบิลคิดว่ามันคงจะป่วยหรืออาจได้รับบาดเจ็บ อนาคอนด้าตัวนี้ยาวกว่า 16 ฟุตและมีน้ำหนักถึง 180 ปอนด์ สาเหตุที่งูตัวนี้ดูใหญ่มากก็เพราะว่ามันเป็นตัวเมียที่ท้องแก่และตัวเมียก็มักจะมีลำตัวกว้างกว่าตัวผู้ที่มีความยาวใกล้เคียงกัน มันอาจจะกำลังมองหาที่ๆ ปลอดภัยเพื่อให้กำเนิดลูกน้อยของมัน บิลรู้ดีว่าไม่ใช่ชาวบ้านทั้งหมดที่จะเชื่อว่าอนาคอนด้ามีพลังเหนือธรรมชาติ แต่ถ้ามีงูมาคลอดลูกอยู่ใกล้ๆ พวกเขาก็อาจจะฆ่ามัน ดังนั้นบิลจึงคิดว่าจะปล่อยมันที่หนองน้ำที่ต้นน้ำ ที่ๆ มันและลูกน้อยจะได้มีโอกาสใช้ชีวิต
อนาคอนด้าทั่วไปมักถูกเรียกว่าอนาคอนด้าเขียว มักอาศัยอยู่ในเขตร้อนของอเมริกาใต้ตะวันออก และตอนใต้ของเทือกเขาแอนดีส รวมทั้งบนเกาะแคริบเบียนของรัฐตรินิแดด พันธุ์อิ่นที่เล็กกว่าจะเรียกว่าอนาคอนด้าลายจุด จะอยู่ในรัฐเฟรนซ์กิอาน่าซึ่งเป็นส่วนที่อยู่ใกล้กับบราซิล และอนาคอนด้าเหลืองจะกระจายอยู่มากที่ปารากวัย ใจกลางบราซิลและบางพื้นที่ของโบลิเวียกับอาร์เจนติน่า ด้วยขนาดที่เท่ากับรัฐฟลอริด้า เมืองเพนทานอลของประเทศบราซิลนับว่าเป็นเขตที่ฝนตกชุกที่สุดในโลก ในช่วงนี้มันกำลังเข้าสู่ฤดูแล้งและนกกระยาง นกกระสาได้กลับเข้ามาทำรังตามปกติ แหล่งน้ำตื้นของเมืองเพนทานอลทำให้ฝูงนกกระยางและนกกระสาขนาดใหญ่ ออกมาหาอาหารในแหล่งที่มีปลาชุกชุม นี่คือเวลาล่าของอนาคอนด้าเหลือง เป้าหมายคือลูกนกกระสาที่กำลังจิกไซร้หาปลาอยู่ริมแม่น้ำ อนาคอนด้าพุ่งเข้าไปใช้ลำตัวพันรอบร่างเหยื่อ ทำให้ตายภายในเวลาไม่ถึงนาที มันจะเขมือบหัวของนกกระสาก่อน จากนั้นจึงเป็นลำตัว มันสามารถปลดขากรรไกรออกได้ 180 องศาและสามารถกลืนเม่นลงไปพร้อมขน อีกทั้งกวางตัวเล็กพร้อมเขาโดยท่กระเพาะของมันไม่ได้รับอันตรายเลย อนาคอนด้าใช้เวลา 8 ชั่วโมงในการเขมือบนกกระสา ประมาณ 2 สัปดาห์น้ำย่อยอันทรงพลังในกระเพาะจะละลายทุกสิ่งจนหมดสิ้น ทั้งขนนก กระดูกและจงอยปาก
กาลเวลาเปลี่ยนไป โลกปัจจุบันได้รุกล้ำเข้าไปในวิถีชีวิตของชาวบอร่า พวกเขากำลังปรับตัวเข้าสู่ชีวิตใหม่ พวกชาวบ้านที่เป็นชนพื้นเมืองของอเมซอนได้ตามล่างูเพื่อสนองความต้องการด้วยวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย ทั้งการนำงูไปใช้ในพิธีกรรมและการใช้เป็นยารักษาโรค พวกคนเก่าแก่ของชนเผ่าบอร่าก็ยังมั่นคงต่อประเพณี แต่ในขณะเดียวกันโลกของพวกเขาก็ถูกท้าทายด้วยแนวคิดใหม่ๆ บางคนเห็นว่าโลกในยุคนี้เป็นเรื่องของอุปสงค์และอุปทาน ชนเผ่าพื้นเมืองได้เรียนรู้คุณค่าของเงินและเรียนรู้ที่จะตอบสนองความต้องการของสังคมภายนอกพื่อแลกเปลี่ยนมาเป็นเงิน ผู้ที่ตั้งรกรากอยู่ตามชายแดนของชาติที่เจริญแล้ว อนาคอนด้ากลายเป็นสินค้าที่ต้องการมากขึ้นเรื่อยๆ พวกเขาจะล่าเพื่อเอาหนังของมัน หัว ถุงน้ำดี หรือว่าไขมันของอนาคอนด้าที่กลายมาเป็นยาที่มีผู้นิยม ด้วยเวลาไม่ถึงสองชั่วโมงจากหมู่บ้านบอร่า
ที่ตั้งของหมู่บ้านชายแดนเมืองอิควิโตสประเทศเปรู วีดีโอที่แอบถ่ายมาจากตลาดตามถนนแสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของอเมซอน ของถูกและผิดกฎหมายถูกนำมาวางเร่ขายตามแผงลอย บางที่ในตลาดได้ถูกจัดเป็นแผงลอยขายยาสำหรับชาวบ้าน ไขมันของอนาคอนด้าหรือที่เรียกว่าเมนทิคา เดอ โบ (Mentica De Boa) ถูกนำมาใช้เป็นยารักษาไขข้ออักเสบ ข้อต่ออักเสบและความเจ็บป่วยอื่นๆ หนังของอนาคอนด้าจะถูกขายเป็นของหายากหรือเป็นของประดับตกแต่ง และส่วนหัวของอนาคอนด้านั้นถูกขายด้วยเหตุผลอันลี้ลับหลายประการ เช่นเพื่อสุขภาพที่ดีหรือเพื่อความรัก อนาคอนด้าเป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ที่เหลือน้อยเต็มทีบนโลก มันมีบทบาทสำคัญหลากหลายในระบบนิเวศน์ และเป็นนักล่าผู้ยิ่งใหญ่ซึ่งอยู่ส่วนบนของห่วงโซ่อาหารในธรรมชาติของป่าอเมซอน
บทความแนะนำ
